Naar aanleiding van zijn nieuwe tentoonstelling – The Poignant Moment – in CC De Bogaard, Sint-Truiden, ging ik op bezoek bij kunstenaar Jorden Boulet (°1990) in zijn werkplaats bij VONK_ateliers aan de Kempische Kaai te Hasselt.

Dag Jorden, de vernissage op zondag 13 maart was zeer succesvol. Kan je vertellen wat de aanleiding was voor jouw solo The Poignant Moment want doorgaans werk je projectmatig en in samenwerking met andere kunstenaars?

“In augustus 2021 werd ik door CC De Bogaard uitgenodigd om opgenomen te worden in hun programma van 2022, waarbij ik volledig ‘carte blanche’ kreeg. Het resultaat is nieuw werk, gebaseerd op twee belangrijke aspecten: een persoonlijke medisch gerelateerde gebeurtenis afgelopen najaar enerzijds, en de betekenis van een ‘poignant moment’ in filmtheorie anderzijds. Omwille van langdurige hoofdpijn moest ik een neurologisch onderzoek ondergaan. Tijdens de eerste meting van hersenactiviteit liep het fout. Stress en doemdenken veroorzaakte een trage vorm van hyperventilatie waardoor ik een korte periode het bewustzijn verloor. In dat moment moest ik denken aan een scène uit A Clockwork Orange waar een gelijkaardige setting leidt tot pijn en angst. Om van een geweld- en seksverslaving af te raken wordt het hoofdpersonage behandeld met een Pavloviaanse methode waarbij hij gedwongen wordt te kijken naar uiterst gewelddadige en seksueel expliciete filmbeelden. Tijdens deze ‘onbewuste’ periode bleek de hersenactiviteit actiever dan in de stabiele periode, alsof de fantasie het overnam van de werkelijkheid. Een element uit de grafiek van dergelijk uitschietende hersenactiviteit is trouwens ook terug te vinden in de neon in de tentoonstelling.”

Kunnen we afleiden dat die specifieke levensgebeurtenis voor jou ‘het aangrijpend moment’ werd om dat in een solotentoonstelling te verbeelden ?

“Dat klopt. Al werd er in het hersenonderzoek geen ernstige of acute problemen vastgesteld, toch was dit een aangrijpend moment. De link met film is nooit ver weg. Zo is ook ‘the poignant moment‘ in film een moment van spannende verstilling, een moment tussenin. Dat éne korte moment dat vooraf gaat aan iets waarvan je weet dat het binnenkort gaat gebeuren. Het gaat over dát ogenblik waarop je in je verbeelding een mogelijke toekomstige werkelijkheid construeert en zelfs al enigszins beleefd.”

In jouw beeldtaal duiken regelmatig verwijzingen op naar paradijselijke oorden. Of is dit slechts schijn? Want zowel in jouw installaties als in jouw schilderwerk ogen de palmbomen niet zo exotisch, en overheerst er een sfeer van gelaagdheid, of zelfs onheilspellende somberheid door intensief en sterk contrasterend kleurgebruik. Of zie ik dit verkeerd ?

“Als kind was ik altijd gefascineerd door palmbomen en exotische oorden waar kleuren zich sterk manifesteren, hetgeen ik niet altijd kon zien of kon ervaren door kleurenblindheid. Door die beperking gebruik ik bewust net veel kleur. Maar tegenstellingen zijn ook aanwezig in mijn artistieke praktijk en de palmboom is daar een mooi iconisch symbool voor. Enerzijds tiert de palmboom al meerdere eeuwen in het rijke oriëntalistisch decorum van de westerse ‘upper class’. Tegelijkertijd is er een contrast met o.a. goedkope T-shirts met prints van palmbomen: schoonheid versus kitsch en decadentie. Daarnaast heersen er in paradijselijke landen vaak grote conflicten: armoede, oorlog, natuurrampen, … waardoor dat idyllische karakter vaak een westers fictief droombeeld is. Door fel kleurgebruik in combinatie met donkere tonen, de keuze van bepaalde beelden en een dynamische schriftuur, wil ik deze contradictie in beeld brengen. Dat mijn werk in eerste instantie vrolijk lijkt, is slechts schijn. Het is een decor, over the top, goedkoop, nep en onecht als in een film- of fotostudio. Het is een illusie die je in de juiste stemming wil brengen en je fantasie wil bespelen.”

In heel je oeuvre tot dusver overheerst de tegenstrijdigheid, het balanceren tussen fantasie en werkelijkheid, tussen het kitscherige en het schilderkunstige. Is dit louter omwille van persoonlijke reflecties of wil je de toeschouwer een spiegel voorhouden?

“In deze expo domineert mijn persoonlijk verhaal, maar mijn artistiek werk kan ook actueel gelezen worden. Sociaal/maatschappelijk-geëngageerd werk maken is niet meteen mijn eerste doel maar daarom is dit niet onbelangrijk. Ik vind het belangrijk om bepaalde zaken zichtbaar en bespreekbaar te maken, maar doe zelf geen radicale uitspraken met mijn werk.”

Als ik het goed interpreteer, haal je dus veel inspiratie uit de filmtaal. Wie is jouw favoriete regisseur?

“Daar kan ik geen eenduidig antwoord op geven. Ik grijp vaak terug naar films van Wim Wenders (die vaak samenwerkte met cinematograaf Robbie Müller), David Lynch, Francis Ford Coppola, Tarantino, Darren Aronofsky, Christopher Nolan, en nog andere hedendaagse regisseurs.”

In de tentoonstelling speelt muziek een belangrijke rol. Wat is hier de betekenis van? En kies je altijd geluidsfragmenten van sound tracks?

“In mijn vorige expo Apocalypse Now ( Z33), heeft de muziek van de gelijknamige film een enorme invloed op mij gehad. De filmmuziek zette me aan tot nadenken en ik realiseerde me dat geluid een sterke toegevoegde waarde kan zijn. In The Poignant Moment is het muzikaal fragment een onderdeel van de installatie Blue Velvet, waarin een gesloten blauw gordijn de nieuwsgierigheid prikkelt. De muziek draagt bij tot de juiste sfeer of emotie-prikkeling. Het is een stuk uit de gelijknamige film van David Lynch waarbij een rustige idyllische plaats het decor wordt van gruwel en suspense. In de muziek is die omslag ook hoorbaar. Dit is dan weer een referentie naar ‘een aangrijpend moment’.”

Overweeg je om neon ooit te gebruiken als een verbaal statement, zoals dit soms het geval is bij Liliane Vertessen?

“Niet per se. Ik werk eerder vanuit een bepaald concept waarbij de context zal bepalen welk medium voor mij het meest relevant is. Neon verbeeldt hier de storing in de hersenactiviteit en is evenzeer een storing in het paradijselijk decor.”

Tot slot, je wordt doorgaans gedefinieerd als een eigentijds kunstenaar die correlaties maakt met kunststromingen uit het verleden en ze aftoetst met de werkelijkheid in het ‘Nu’, en meer specifiek de digitale wereld. Zie je dit ook zo ?

“Eigentijds zeker wel. Kunsthistorische referenties maken steeds meer plaats voor genuanceerde referenties naar film. De digitale wereld gebruik ik eerder als een manier om te werken ‘achter de schermen’. Zo gebruik ik bijvoorbeeld Photoshop voor het maken van digitale schetsen, en voorstudies. Maar uiteindelijk manifesteert mijn werk zich hoofdzakelijk als schilderkunst of schilderkunst in functie van installatiekunst.”

Hartelijk dank Jorden voor dit interview!

The Poignant Moment van Jorden Boulet is nog te bezichtigen t.e.m. 30 april in Cultuurcentrum de Bogaard. Meer info via hun website.