MagazineExpo, Interview

IVES MAES’ KOSMORAMA IN HET KMSKA

The Parthenon (Tennessee Centennial and International Exposition, Nashville, 1897) 2012. Courtesy Sofie Van De Velde Gallery. Copyright Ives Maes.

Kunst-zetter praatte met Limburgs kunstenaar Ives Maes naar aanleiding van zijn tentoonstelling Kosmorama in het KMSKA. Daar toont hij een uitgebreide selectie van foto’s van voormalige sites van wereldtentoonstellingen, van 1851 (Londen) tot 2015 (Milaan).

Van opleiding is Ives Maes een beeldhouwer. En ook al gaat de aandacht van de bezoeker aan zijn tentoonstelling in enkele van de zalen van het vernieuwde KMSKA vooral naar de foto’s, toch is elke foto in zijn presentatie een ‘beeldhouwwerk’, een installatie waarin het beeld – de foto in dit geval – de kern van het werk is. Want verspreid over de zalen liggen op lage tafels zijn persoonlijke notities, volgeschreven vellen hotelpapier, vlugge schetsen en tekeningen die in combinatie met de foto’s een levendig geheel vormen en een beeld creëren van enerzijds vergane glorie en anderzijds vernuftig hergebruik van plekken in en rond bekende wereldsteden.

Installatiezicht Kosmorama. Courtesy Sofie Van De Velde Gallery. Copyright Joost Joossen.

“De gesprekken over deze tentoonstelling begonnen al in 2015, met de toenmalige artistiek directeur van het KMSKA, Manfred Sellink. Toen was nog voorzien dat de renovatie van het museum in 2018-2019 zou afgerond zijn. Opzet was er de eerste tijdelijke tentoonstelling te maken, met mijn werk over de wereldtentoonstellingen. En daar is een duidelijke link: het gebouw van het KMSKA was in 1885, bij de eerste Belgische wereldtentoonstelling, in aanbouw én bij de wereldtentoonstelling van 1894 was het museum onderdeel van de expo. Dat was de aanleiding om in mijn reeks eens te kijken naar welke andere musea overblijfsels waren van wereldtentoonstellingen. Veel van deze gebouwen verdwenen of kregen een andere functie. Dat levert vaak mooie utopische ruïnes op, maar soms leiden ze een nieuw leven als museum. In de 19de eeuw vooral als kunst- en natuurhistorische musea. In de 20ste eeuw vaker als wetenschapsmusea. We kennen ondertussen toch allemaal zeer bekende musea als de Musée d’Orsay, het voormalige Gare d’Orsay, het station gebouwd voor de wereldtentoonstelling van 1900, net als het Grand Palais en Petit Palais. Of het Musée de l’art moderne en het Palais de Tokyo in Parijs. Dat gebouw komt uit de wereldtentoonstelling van 1937.”

Dat gebouwen uit de wereldtentoonstellingen vaak een andere functie krijgen, weten we in Limburg als geen ander. De bekende Genkse school, het Onze-Lieve-Vrouwlyceum, is een mooi voorbeeld hiervan. Het hoofdgebouw stond op Expo 58 in Brussel als het paviljoen van Canada. Ook het gebouw van sportwinkel Melosport in Zonhoven – waar Ives Maes opgroeide – was in 1958 het station van de kabelbaan van Expo 58.

Belgian Pavilion (New York World’s Fair, New York, 1939-1940) 2014. Courtesy Sofie Van De Velde Gallery. Copyright Ives Maes.

Ives Maes werkt al lang aan deze boeiende reeks over de wereldtentoonstellingen. Hij begon eraan in 2008 en de laatste werken in deze tentoonstelling dateren van 2020, wanneer hij tijdens de lockdown een verloren paviljoen van Expo 1930 in Kruibeke terugvindt.

Dat gebouwen uit de wereldtentoonstellingen vaak een andere functie krijgen, weten we in Limburg als geen ander. De bekende Genkse school, het Onze-Lieve- Vrouwlyceum, is een mooi voorbeeld hiervan.

Ives Maes

“Waar ik vooral in de periode 2008 – 2013 heel intensief bezig was met het onderzoek naar deze bijzondere plekken in de wereld, ben ik er daarna rustiger mee omgegaan. Zo was ik in 2012 al eens in Saint-Louis (USA) om foto’s te nemen, en opnieuw in 2016 als ik er toevallig een tentoonstelling had. Zo begon ik ook beelden te nemen van plekken waar niets meer te zien was, maar waar wel zeer confronterende verhalen plaatsgevonden hadden. Zo toonde de wereldexpo in Saint-Louis van 1904 aan het huidige Saint-Louis Museum of Art een human zoo van ongeveer 1200 mensen uit de Filipijnen die opgesteld werden van ‘barbaars’ tot ‘beschaafd. Onwaarschijnlijk wreed!”

De beelden in Kosmorama verbergen wellicht een hele hoop boeiende en vaak ook niet zo propere verhalen. We kennen allemaal de verhalen over uitbuiting van arbeiders bij de bouw van recente wereldtentoonstellingen, zoals in Dubai 2022.

Installatiezicht Kosmorama. Courtesy Sofie Van De Velde Gallery. Copyright Joost Joossen.

Maes’ beelden zijn magistraal, nemen zonder schroom hun plaats in binnen de grote tentoonstellingsruimtes van het vernieuwde KMSKA en dwingen de kijker een vergane wereld te zien, een wereld vol herinneringen die blijven maar zich net als de gefotografeerde plekken telkens weer een nieuw leven aanmeten. Of niet, en gewoon verdwijnen.

Een wereld vol herinneringen die blijven maar zich net als de gefotografeerde plekken telkens weer een nieuw leven aanmeten.

Ives maes

Ondertussen werkt Ives Maes verder. In de serie Sunville, gebaseerd op de plek waar hij opgroeide, Zonhoven, werkt hij ook met fotografie en gaat aan de slag met een lading filmrolletjes die over datum zijn. Het werk is een aangrijpende, erg persoonlijke reis door zijn jeugd en ook hier staat het begrip herinnering centraal. Zijn recente werk dat onlangs te zien was bij Galerie Sofie Van de Velde in Antwerpen (november 2022 tot januari 2023) toont een andere, kleurrijke versie van het werk van Ives Maes. Het zijn prachtige camera obscura prints waarin hij verschillende materialen en technieken combineert.

Ives Maes (Zonhoven, 1976) woont en werkt in Antwerpen en is docent/onderzoeker aan KASK Gent. Zijn werk was reeds in Limburg te zien, o.a. in 2013 in een solotentoonstelling in C-mine en in 2014 in de groepstentoonstelling De Rock Show in het Emile Van Dorenmuseum, maar ook op de 6de Moskou Biënnale, in de Prada Foundation (Milaan), M HKA Museum (Ant- werpen), Void+ (Tokio), Nelson-Atkins Museum of Art (Kansas City), Museum Dhondt-Dhaenens (Deurle) en Museum Angewandte Kunst (Frankfurt).

De expo Kosmorama van Ives Maes loopt tot 03 september 2023. Meer info vind je via de website van M HKA.